Κατά το γενικό κανόνα όταν ένας άνθρωπος έρχεται στον κόσμο ζει μια αποκλειστική σχέση με τους γονείς του. Ο ερχομός όμως ενός αδερφού ή αδερφής στη ζωή ενός παιδιού βιώνεται ως μια βίαιη αλλαγή, μια ανεπιθύμητη είσοδος ενός άλλου που χρίζεται ως ο υπεύθυνος για τη ρήξη αυτής της τέλεια αποκλειστικής σχέσης. Η ζήλεια ξεπηδά κάθε φορά που η μητέρα αγκαλιάζει, χαϊδεύει, φροντίζει, ταΐζει, παίζει με το αδερφάκι. Αλλά και η απελπισία που βιώνει το πρωτότοκο παιδί όταν το αδερφάκι το ξυπνά τη νύχτα με τα κλάματά του, αρχίζει να περπατά και του χαλά τα παιχνίδια, δεν καταλαβαίνει πως θα παίξουν από κοινού, είναι λίγοι από τους λόγους που το κάνουν συχνά να ξεσπά σε κλάματα και να αναφωνεί “γιατί το έφερες αυτό το μωρό σπίτι μας; Θυμάσαι τι ωραία που ήμασταν πριν; Τον/την μισώ! Όταν όμως η ζήλεια και ο ανταγωνισμός καταλήγουν να βιώνονται ως απειλητικές εμπειρίες καθίσταται αναγκαία η ιδιαίτερη προσοχή, η κατάλληλη διαχείριση από τους γονείς και ενίοτε η παρέμβαση από ειδικούς.
Η στάση των γονέων
Προκειμένου για την καλύτερη δυνατή διαχείριση των σχέσεων μεταξύ των αδερφών, οι γονείς είναι σημαντικό να αποφεύγουν να συγκρίνουν τα παιδιά μεταξύ τους. Κάθε άτομο είναι ξεχωριστό με τα δυνατά και αδύναμα σημεία του και η σύγκριση δε θα μπορούσε ποτέ να λειτουργήσει διευκολυντικά η να αποτελέσει υγιές κίνητρο για οποιαδήποτε βελτίωση. Ο γονιός οφείλει να θυμάται και να υποστηρίζει την ελεύθερη έκφραση του οποιαδήποτε συναισθήματος εκ μέρους των παιδιών. Επίσης οφείλει να είναι σε επαγρύπνηση και να αναγνωρίσει τα σημάδια της αναδυόμενης ζήλειας που εκφράζονται στην πλειονότητά τους με αλλαγές στη συμπεριφορά του παιδιού. Καθοριστικής σημασίας είναι η σωστή προετοιμασία του κάθε παιδιού, όσον αφορά στη γέννηση του αδερφού ή αδερφής. Επιπλέον ο γονιός πρέπει να είναι πάντα διαθέσιμος να συζητήσει, να λύσει απορίες, να αποδεχτεί δύσκολες σκέψεις και συναισθήματα λειτουργούν ανακουφιστικά για το παιδί που αναμένεται να βιώσει μια τεράστια αλλαγή στη ζωή του.
Συχνά το παιδί που ζηλεύει
- Φαίνεται να παλινδρομεί. Τείνει να λειτουργεί με έναν τρόπο που συνάδει με συμπεριφορά παιδιού μικρότερης ηλικίας (μιλά μωρουδίστικα, πιπιλάει το δάχτυλό του, ζητά να ταΐζεται, εμφανίζει ενούρηση). Ο στόχος των συμπεριφορών αυτών είναι η πρόσκληση της προσοχής των γονιών του και η ενασχόληση τους μαζί του.
- Άλλοτε εκφράζεται επιθετικά. Είτε λεκτικά (κοροϊδίες, υποτιμητικά λόγια, πειράγματα κτλ.), είτε σωματικά (χτυπάει με πρόθεση να πονέσει και να τραυματίσει το αδερφάκι, σπάει και χαλάει τα παιχνίδια ή αντικείμενα του αδερφού) η αναίτια επιθετικότητα είναι μια ένδειξη που δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητη.
- Επιδεικνύει ιδιαίτερο θαυμασμό ή αντίθετα πλήρη αδιαφορία προς τον αδερφό. Όταν το γονεϊκό ζευγάρι και το στενό περιβάλλον απαγορεύει την έκφραση της ζήλιας τα παιδιά στην αδυναμία τους να σταματήσουν να νιώθουν το απαγορευμένο συναίσθημα επινοούν άλλες αποδεκτές μορφές συμπεριφοράς (υπερβολική φροντίδα και υπερπροστασία ή πλήρης αδιαφορία και απάθεια προς το πρόσωπο του αδερφού).
- Παρουσιάζει διαταραχές στη συμπεριφορά. Παρατηρείται όταν ένα παιδί ζηλεύει να εκδηλώνει ξαφνικά συμπεριφορές που μέχρι πρότινος δεν είχε (ξεσπάσματα οργής και θυμού, συχνό και αναίτιο κλάμα, σχολική άρνηση, υπερπροσπάθεια να τα καταφέρει σε όλα, αδιαφορία για τα πράγματα και δράσεις που αγαπά κτλ.λ
Η εμπειρία των αδερφών είναι πολύ σημαντική και καθοριστική για τη δόμηση του ψυχισμού του κάθε παιδιού. Τα πρότυπα σχέσεων που το παιδί έχει αποκομίσει και φέρει από τις σχέσεις με τα αδέρφια του, τα εφαρμόζει σε όλες τις ισότιμες σχέσεις που θα αναπτύξει αργότερα στη ζωή του. Και επειδή κάθε αληθινή σχέση δεν είναι τέλεια και ιδανική πρέπει να παραδεχτούμε ότι η αγάπη και μίσος, αποδοχή και ζήλεια συνυπάρχουν και κάθε αδερφός (ή αδερφή), είναι καταδικασμένος σε αυτό το διπλό ρόλο.
